
Het belang van foliumzuur tijdens de zwangerschap
Het centrale zenuwstelsel begint zich te vormen op de 18e dag na de bevruchting. De hersenen en het ruggenmerg zijn afgeleid van het ectoderm, dat zelf de neurale plaat vormt. De neurale plaat verschijnt snel en de uiteinden (ribbels) komen steeds dichter bij elkaar om uiteindelijk de neurale buis te vormen. Dit proces is 26 dagen na de bevruchting voltooid en vertegenwoordigt een zeer kritieke fase van de embryonale ontwikkeling omdat wanneer de neurale buis niet volledig sluit, misvormingen van het centrale zenuwstelsel kunnen optreden, neurale buisdefecten genaamd. Dit is waarom de HGR in hun publicatie HGR NR. 9515 van April 2019* vrouwen die actief zwanger proberen te worden een dagelijkse inname van 400µg/dag aanraadt. Een inname van 400 µg/d foliumzuur volstaat om in een significant aantal gevallen misvormingen van de foetus, met name neurale buisdefecten, te voorkomen.
De term neuraalbuisdefect omvat een reeks van misvormingen van het centrale zenuwstelsel:
1. Spina Bifida
Spina bifida is één van de belangrijkste vormen van neurale buisdefecten. Dit is een sluitingsdefect in de wervelkolom dat optreedt rond de 26e dag van de zwangerschap. Kinderen geboren met spina bifida (ook wel open ruggetje) zijn meestal verlamd en hebben vaak ontlastings- en urine-incontinentie.
2. Anencefalie
Anencefalie is een andere ernstige vorm van neuraalbuisdefect. Het is een misvorming van de hersenen en de schedel die optreedt vóór de 21e dag van de zwangerschap. Het wordt gekenmerkt door de afwezigheid van delen van de hersenen en de schedelkap. In tegenstelling tot kinderen met spina bifida, van wie de meesten kunnen overleven met uitgebreide medische en chirurgische maatregelen, worden baby’s met anencefalie vaak doodgeboren of hebben ze een levensverwachting van slechts enkele uren.
Van Supradyn® Prenatal is aangetoond dat het de incidentie van NBD-en vermindert1
Een studie toonde aan dat Supradyn® Prenatal het risico op neuralebuisdefecten tot 92% verminderde. Met alleen foliumzuur was de risicovermindering minder effectief1. Zo is in een gerandomiseerde interventiestudie met meer dan 5.000 vrouwen het effect onderzocht van periconceptionele inname (minimaal 1 maand voor de zwangerschap en minimaal tot de tweede menstruatie die niet heeft plaatsgevonden) van een Bayer Elevit formule (multivitaminepreparaat met 800μg foliumzuur) over het risico op neurale buisdefecten: er waren geen gevallen van neuronale afwijkingen bij vrouwen die deze formule hadden gebruikt. Zes gevallen werden waargenomen in de groep die alleen micronutriënten nam.4
De Hoge Gezondheidsraad, evenals de Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse voedingsverenigingen bevelen aan dat vrouwen die zwanger willen worden dagelijks 400 µg synthetisch foliumzuur in de vorm van een preparaat nemen. Samen met een dieet rijk aan foliumzuur, minimaal 4 weken voor de verwachte zwangerschap en minimaal tot de 12e week van de zwangerschap, om neurale buisdefecten te voorkomen. Inname van foliumzuur in de vorm van een multivitaminepreparaat wordt aanbevolen.
Het is nog niet bekend hoe foliumzuur alleen en/of in combinatie met andere vitamines en mineralen de kans op neurale buisdefecten vermindert. Er wordt aangenomen dat de inname van foliumzuur compenseert voor enzymtekorten in het foliumzuurmetabolisme en de daaruit voortvloeiende verminderde DNA-synthese op het moment van vorming van de neurale buis.
Andere mogelijke misvormingen en hun preventie
Naast neurale buisdefecten zijn er nog andere misvormingen die in de baarmoeder kunnen voorkomen:
- Gespleten lip en gehemelte: deze misvorming, in de omgangstaal ook wel “hazenlip” genoemd, is een van de meest voorkomende misvormingen. Eén op de 500 tot 1000 kinderen wordt geboren met een hazenlip en gehemelte. Het verschijnt tussen de 5de en 8ste embryonale week en hangt af van de ontwikkeling van de neurale buis.3 In onderzoeken is het gebruik van foliumzuur en andere vitamines in verband gebracht met de preventie van een gespleten lip en gehemelte.3
- Misvorming van het urinestelsel: Hoewel misvormingen van de uitscheidings-urinewegen geen verband houden met de vorming van de neurale buis, kan het risico op een dergelijke misvorming worden verminderd door de inname van Supradyn® Prenatal.5
- Dit is ook aangetoond voor misvormingen van het cardiovasculaire systeem en verkorting van de ledematen: inname van het multivitaminepreparaat vermindert het risico op dit soort misvormingen bij de foetus.5
Deze onderzoeken tonen aan dat het voorkomen van bepaalde defecten, waaronder neurale buisdefecten, door foliumzuur en aanvullende vitamines mogelijk effectiever te maken dan alleen foliumzuur te nemen.5
Verhoogde behoefte aan vitamines en mineralen bij vrouwen met een kinderwens
Vanwege de aanzienlijke toename van de behoefte van vitamines en mineralen tijdens de zwangerschap, is het belangrijk om de inname van bepaalde micronutriënten al tijdens de zwangerschapsplanning te verhogen, omdat het tijd kost om een mogelijk tekort te corrigeren en een voldoende hoog niveau te bereiken. Daarom moeten vrouwen die een kind willen, idealiter worden geadviseerd om voedingsstoffen al in te nemen voordat ze stoppen met hun anticonceptie. Als gevolg van een actieve levensstijl, onevenwichtige voeding en langdurig gebruik van een anticonceptiemethode, is de micronutriëntenstatus van vrouwen in de vruchtbare leeftijd ontoereikend.
Vooral de behoefte aan foliumzuur en andere B-vitamines (B2, B6, B12), die belangrijk zijn voor de foliumzuurstofwisseling, zou al voor de zwangerschap voldoende moeten worden gedekt. Foliumzuur is belangrijk voor celdeling en functie. De behoefte wordt dus verhoogd bij snelle groei, zoals met name bij het begin van een zwangerschap. Dit is vooral van cruciaal belang voor het sluiten van de neurale buis, omdat het plaatsvindt tussen de 2e en 4e week van de zwangerschap, een tijdstip waarop veel vrouwen niet eens weten dat ze zwanger zijn! Andere vitamines en mineralen moeten ook in voldoende hoeveelheden worden ingenomen, omdat alle micronutriënten belangrijk zijn voor een gezonde zwangerschap. Aangezien in westerse landen gemiddeld 40% van de zwangerschappen ongepland is, moet alle vrouwen die zwanger kunnen worden geadviseerd worden om een supplement van 400 μg foliumzuur te nemen.3
Foliumzuur uitgelegd
Foliumzuur is de synthetische vorm van foliumzuur, ook wel vitamine B9 genoemd. In het lichaam wordt foliumzuur omgezet in foliumzuur in zijn actieve vorm, voornamelijk in 5-methyltetrahydrofolaat (5-MTHF. Aangezien de omzetting van foliumzuur naar 5-MTHF bij ongeveer de helft van de bevolking beperkt kan zijn, kan een gedeeltelijke vervanging van foliumzuur door zijn bioactieve synthetische vorm, calcium-L-methylfolaat, gunstig zijn. Deze bioactieve vorm is in de handel verkrijgbaar onder de naam Metafolin®.
Door zijn structuur is het in voedsel aanwezige foliumzuur slechts 50 tot 60% opneembaar door de darm, terwijl synthetisch folaat bijna 100% opneembaar is.1 Folaat wordt aangetroffen in de lever, bladgroene groenten zoals spinazie, broccoli, spruitjes en boerenkool, maar ook eigeel, witloof, asperges, tomaten, tarwekiemen, hele rogge, sinaasappels, bananen en mango's.
De verhoogde behoefte tijdens de kinderwens en zwangerschap kan niet alleen door voedsel worden gedekt. In Europa leveren voedingsmiddelen over het algemeen te weinig foliumzuur waardoor een tekort een vaakvoorkomend probleem is. Functie: de dagelijkse behoefte aan foliumzuur neemt toe tijdens groeifasen, zoals tijdens de zwangerschap en lactatie. Foliumzuur, of vitamine B9, speelt een centrale rol bij de celdeling en het proces van vorming van nieuwe cellen, evenals bij de bloedvorming. Met name een vroege en voldoende aanvoer is belangrijk voor het sluiten van de neurale buis, aangezien dit plaatsvindt tussen de 2e en 4e week van de zwangerschap. Onvoldoende inname van foliumzuur kan leiden tot neurale buisdefecten bij kinderen (bijv. spina bifida). Foliumzuurtekort manifesteert zich ook als bloedarmoede.
Ontdek Supradyn® Prenatal
Supradyn® Prenatal werd speciaal ontwikkeld om aan de verhoogde voedingsbehoeften te beantwoorden voor vrouwen met een kinderwens, tijdens de zwangerschap en de borstvoedingsperiode, zodat ze de juiste hoeveelheid micronutrimenten geven die nodig zijn tijdens elke fase van de zwangerschap. Het bevat 17 belangrijke vitamines en mineralen die het lichaam voorbereiden op de zwangerschap en helpen bij de gezonde ontwikkeling van de baby*. Daarnaast bevat elke caspule 200mg Omega 3 en 400µg foliumzuur.
*DHA draagt bij tot de normale ontwikkeling van ogen en hersenen bij de foetus.
Voordelen:
- 1 prenatale multivitamine vanaf de zwangerschapswens tot en met het einde van de zwangerschap of de borstvoeding
- Een volledig, klinisch bewezen formule
- Slechts 1 capsule per dag
- Bevat Foliumzuur & Metafolin®: natuurlijke vorm foliumzuur die makkelijk en beter opgenomen wordt door het lichaam
- Bevat Omega 3 (DHA & EPA) om de normale ontwikkeling van hersenen en ogen te ondersteunen
- Beantwoordt aan de verhoogde vitamine en mineralenbehoefte van de mama gedurende de zwangerschap en de borstvoedingsperiode
- Zonder gluten , lactose , bewaarmiddelen en varkensgelatine
- Zonder nasmaak van vis
*DHA draagt bij tot de normale ontwikkeling van ogen en hersenen bij de foetus.
Metafolin® is een geregistreerd merk van Merck KGaA, Darmstadt, Duitsland
*https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/advies_9515_foliumzuur_en_zwangerschap.pdf
1Foliumzuursuppletie verhoogt de foliumzuurstatus van de moeder. Een lage folaatstatus van de moeder verhoogt het risico op het ontwikkelen van neurale buisdefecten bij de ontwikkelende foetus
2Commission fédérale de l’alimentation. L’alimentation durant les 1000 premiers jours de vie – de la conception au 3e anniversaire. Rapport d’experts de la CFN. Zurich: Office fédéral de la sécurité alimentaire et des affaires vétérinaires, 2015.
3Eichholzer M., Camenzind-Frey., Amberg J., Baerlocher K., Moser U., Rosé B., Tönz O. Folsäure ist unentbehrlich für die normale Entwicklung des Kindes. Berne: Office fédéral de la santé publique (OFSP), 2008.
4Czeizel A, Dudas I. Prevention of the first occurrence of neural tube defects by periconceptional vitamin supplementation. N Engl J Med 1992; 327: 1832–1835.
5Czeizel AE. The primary prevention of birth defects: Multivitamins or folic acid? Int J Med Sci 2004; 1: 50–61.
7Pietrzik K, Bailey L, Shane B. Folic acid and L-5-methyltetrahydrofolate: comparison of clinical pharmacokinetics and pharmacodynamics. Clin Pharmacokinet. 2010 Aug; 49(8): 535– 48. Kirke PN, Mills JL, Molloy AM, et al. Impact of the MTHFR C677T polymorphism on risk of neural tube defects: case-control study. BMJ. 2004; 328(7455): 1535–1536
8Office fédéral de la santé publique (OFSP): Sixième rapport sur la nutrition en Suisse. 2012.